Δικαστικές έρευνες για τις αποκαλύψεις των Panama Papers βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη σε διάφορες χώρες, καθώς η δημοσίευση 11,5 εκατομμυρίων αρχείων που σχετίζονται με 214.000 offshore εταιρείες φέρνει στην επιφάνεια έναν απο τους πιο διαδεδομένους τρόπους «νόμιμης» φοροαποφυγής. Το αποτέλεσμα, μέχρι στιγμής, ήταν η δημοσίευση στοιχείων για τις offshore εταιρείες 12 νυν και πρώην αρχηγών κρατών, 128 άλλων πολιτικών, 29 δισεκατομμυριούχων και πολλών άλλων. Η διατήρηση offshore εταιρειών κατ’ αρχάς είναι νόμιμη, αλλά η επιδίωξη της μυστικότητας μέσω τέτοιου είδους εταιρικών οντοτήτων τις περισσότερες φορές υποκρύπτει φοροδιαφυγή, «ξέπλυμα» χρήματος και άλλου είδους παράνομες πράξεις.
Ήδη έχει ξεκινήσει έρευνα για διακεκριμένη φοροδιαφυγή απο εισαγγελικές και φορολογικές αρχές στην Γαλλία, την Ισπανία, την Αυστραλία και αλλού. Σε άλλες χώρες παραιτούνται εκλεγμένοι αξιωματούχοι που αδυνατούν να εξηγήσουν την προέλευση των χρημάτων.
Πέραν των πολιτικών, υπάρχουν φυσικά και οι καθαρά οικονομικές συνέπειες της υπόθεσης. Παρ’ ότι συγκεκριμένα στοιχεία δεν μπορεί να υπάρξουν πριν τη διεξαγωγή εμπεριστατωμένης έρευνας, τα διαφυγόντα δημόσια έσοδα σε βάρος των χωρών όπου ασκούν τις προσοδοφόρες επιχειρηματικές δραστηριότητές τους οι «φιλοξενούμενοι του Παναμά», κατά συγκρατημένους υπολογισμούς, ανέρχονται σε πολλά δις δολλάρια, ένώ το σύνολο των κεφαλαίων που βρίσκονται στους διάφορους φορολογικούς παραδείσους υπολογίζονται εως 21 τρις δολάρια.
Την ίδια περίοδο που αυτές οι παρασιτικές πρακτικές οδηγούν σε κεφάλαια τέτοιου ύψους να μένουν ανενεργά σε ασφαλή και ανώνυμα σεντούκια, η κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα σε όλο το κόσμο μαστίζεται από μια βαθύτατη κρίση με κύρια χαρακτηριστικά την υπερσυγκέντρωση των κεφαλαίων στα χέρια πολύ λίγων αλλά και την ένδεια χρηματοδοτικών μέσων για νέες επενδύσεις. Την ίδια στιγμή που αποκαλύπτονται οι offshore του Παναμά, οι κυβερνήσεις προσπαθούν να μηχανευτούν τρόπους εξοικονόμησης εσόδων από την επιφανειακή «δομική φοροδιαφυγή των μικρομεσαίων» σ’ όλες τις οικονομίες της Δύσης. Είναι σημάδια ενός συστήματος και ενός κατεστημένου σε παρακμή το οποίο εδώ και καιρό αδυνατεί να φέρει λύσεις και λειτουργεί προσπαθώντας να «σώσει οτιδήποτε αν σώζεται».
Ένεκα της φοροδιαφυγής των offshore, εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας χάθηκαν λόγω της μαζικής απόσυρσης κεφαλαίων απο ανοιχτές και διαφανείς επιχειρηματικές δραστηριότητες και επενδύσεις αναπτυξιακής έντασης που θα δημιουργούσαν θέσεις εργασίας. Αντίθετα κατευθύνθηκαν είτε στα φυλασσόμενα σεντούκια της κεντρο-αμερικανικής χώρας, είτε σε επενδυτικές δραστηριότητες χρηματοοικονομικής έντασης που αυξάνουν την συγκέντρωση των κεφαλαίων στα χέρια λίγων και τα απομακρύνουν απο την παραγωγή.
Όλο αυτό σε μία περίοδο που οι τεχνολογικές αλλαγές αλλά και η θεσμοθέτηση μέτρων πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν δώσει τη δυνατότητα για την καταπολέμηση αυτών των φαινομένων. Ειδικά για την Ελλάδα έχει αρθεί το τραπεζικό απόρρητο, έχουν θεσμοθετηθεί οι οικονομικοί εισαγγελείς, η αρχή καταπολέμησης μαύρου χρήματος κ.α. Το πρόβλημα όμως παραμένει.
Τι λείπει λοιπόν;
Η απάντηση είναι η πολιτική βούληση.
Η επιβεβαίωση του κοινού μυστικού ότι δηλαδή μέρος του κατεστημένου λειτουργεί εναντίον του συνόλου, με στυγνή ανευθυνότητα. Είναι η ώρα των πολιτικών αποφάσεων και λύσεων : τα κεφάλαια αυτά πρέπει με δημοκρατικό τρόπο να επιστρέψουν στον κύκλο της παραγωγής. Δίχως τέτοια απόφαση και λύση θα συνεχίζται το φορολογικό σαφάρι εναντίον των μικρομεσαίων, η φτωχοποίηση των κοινωνιών και θα παγιώνεται διαλυτικό κλίμα ατομικισμού, αυθαιρεσίας και βαρβαρότητας.
Η ανθρωπότητα και η Δημοκρατία, κυριολεκτικά, μετράνε τους φίλους τους !