Δημήτρης Οικονόμου

info@dimoikonomou.gr

Speech at 22nd Symi symposium (Ομιλία μου στο συμπόσιο της Σύμης)

Ομιλία μου στο «22ο συμπόσιο της Σύμης»
(Following English transcript / στο τέλος της σελίδας το video της ομιλίας )

Συζητάμε αυτές τις μέρες για το «κοινωνικό συμβόλαιο» και πιστεύω ότι η συζήτηση αυτή ταιριάζει όταν αναφερόμαστε στους νέους. Το «κοινωνικό συμβόλαιο» για τους νέους και για πολλά χρόνια ήταν συνδεδεμένο με την ιδέα του «αμερικάνικου ονείρου». «Αν δουλέψεις σκληρά και ακολουθήσεις τους κανόνες θα ζήσεις μια καλή ζωή». Θα μπορέσεις να προσφέρεις τα προς το ζην στην οικογένεια σου και θα «προοδεύσεις». Η ιδέα αυτή στην Ελλάδα μεταφραζόταν ως εξής: «αν διαβάσεις πολύ, περάσεις στο πανεπιστήμιο και γίνεις γιατρός ή δικηγόρος τότε θα ζήσεις μια καλή ζωή». Η ιδέα αυτή είναι τόσο διαδεδομένη στην ελληνική κοινωνία ώστε ακόμα και σήμερα την περίοδο των πανελλαδικών εξετάσεων, αυτές είναι το βασικό θέμα σε όλα τα δελτία ειδήσεων. Πολιτικοί, δημοσιογράφοι μιλάνε για την ελπίδα και το μέλλον της νέας γενιάς πάντα σε συσχέτιση με τις εξετάσεις.

Το πρόβλημα είναι ότι αυτό το «κοινωνικό συμβόλαιο» έχει σπάσει. Αν ακολουθείς τους κανόνες, αν κάνεις ότι «πρέπει» να κάνεις τότε δυστυχώς κινδυνεύεις να ζήσεις μια αγχωτική ζωή μέσα στο φόβο. Φόβο μήπωςχάσεις τη δουλειά σου, να γίνεις κοινωνικός παρίας, να μην έχεις τα προς το ζην. Όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα μιας σειράς συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών οι οποίες δημιούργησαν μια κοινωνία χαμηλών προσδοκιών. Πολλοί νέοι άνθρωποι πιστεύουν ότι δεν αξίζει να παλέψουν δημιουργικά, ακολουθώντας τους κανόνες γιατί στο τέλος κινδυνεύουν να έχουν μόνο ένα τεράστιο όγκο δανείων να «δώσουν» στα παιδιά τους ενώ ξόδεψαν μια ζωή παλεύοντας για ένα όνειρο το οποίο ποτέ δεν ήρθε.

Τα παραδοσιακά media προωθούν την ιδέα ότι οι δυσκολίες που βλέπουμε γύρω μας είναι αποτέλεσμα ατομικών αποτυχιών και όχι το αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτικών που οδήγησε σε αυτή τη τεράστια συλλογική αποτυχία. Ο τρόπος που προωθείται αυτή η ιδέα είναι με την προβολή των περιπτώσεων που “τα κατάφεραν”. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα έχουμε την ιστορία του Γιάννη Αντετοκούνμπο αστέρι του NBA και πολυτιμότερο παίχτη του πρωταθλήματος ο οποίος προωθείται σαν την επιτυχημένη ιστορία ενός μετανάστη στην Ελλάδα. Η προώθηση δηλαδή της ιδέας ότι αν είσαι μετανάστης στην Ελλάδα και δουλέψεις πολύ μπορεί να καταλήξεις να γίνεις ο καλύτερος παίχτης του κόσμου. Αυτή όμως η εικόνα βρίσκεται εξαιρετικά μακριά από την πραγματικότητα. Ακριβώς με την ίδια λογική είδα πριν από μερικές μέρες μια παλιά φωτογραφία του Jeff Bezos να κάθεται μόνος σε ένα μικρό γραφείο στα πρώτα χρόνια δημιουργίας της Amazon. Η αναβίωση αυτής της φωτογραφίας για την στήριξη της ίδιας ιδέας, πώς αν δουλέψεις πολύ και ακολουθήσεις τους κανόνες ακόμα και αν ξεκινάς μόνος σε ένα μικρός γραφείο στο σπίτι σου, μπορεί μερικά χρόνια αργότερα να βρεθείς στη θέση του πλουσιότερου ανθρώπου του κόσμου. Πόσο απέχει όμως αυτό από την πραγματικότητα που βιώνουμε;

Η πραγματικότητα είναι ότι τα τελευταία χρόνια είμαστε αντιμέτωποι με τεράστια επίπεδα ανισότητας και με ένα αδιέξοδο μονοπάτι προς την επιτυχία. Αν είσαι νέος άνθρωπος στο σχολείο και αναρωτιέσαι τι πρέπει αν κάνεις για να ζήσεις μια καλή ζωή δυστυχώς δεν υπάρχει καλή απάντηση στην ερώτηση σου. Αυτή η κατάσταση είναι το αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών στις οποίες συχνά αναφερόμαστε σαν “λιτότητα”. Ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές για να περιγράψει την χρηστή οικονομική διαχείριση μακριά από διαφθορά και παράλογες σπατάλες και ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει με αυτά; Ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει με το να μην χάνονται άσκοπα χρήματα, ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει με την ανάγκη καταπολέμησης της διαφθοράς; Αυτό όμως που ήταν κρυμμένο πίσω από τον όρο “λιτότητα” ήταν συγκεκριμένες πολιτικές αποφάσεις που οδήγησαν στα σημερινά επίπεδα τρομακτικής ανισότητας. Αυτό αφήνει τη νέα γενιά χωρίς έναν δρόμο προς την επιτυχία, χωρίς ελπίδα και γεμάτη φόβο για το μέλλον.

Η πανδημία έχει λειτουργήσει σαν επιταχυντής σε ήδη εξελισσόμενες τάσεις. Υλοποιήθηκαν σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα ιδέες οι οποίες μέχρι πολύ πρόσφατα θεωρούνταν εξαιρετικά ριζοσπαστικές. Συζητήσαμε αρκετά κατά τη διάρκεια του συνεδρίου για τις αποφάσεις της Ε.Ε. σχετικά με την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού και ενώ η προσοχή μας επικεντρωνόταν στον καταμερισμό των χρημάτων δεν συζητήσαμε αρκετά πόσο γρήγορα και εύκολα πολιτικά πάρθηκε η απόφαση για αμοιβαιοποίση αυτού του νέου χρέους που θα δημιουργηθεί. Όποιος μιλούσε πριν από λίγο καιρό για αμοιβαιοποίηση χρέους εντός της Ε.Ε. θεωρούνταν τρελός ή στη καλύτερη περίπτωση εξαιρετικά ριζοσπαστικός.

Εφόσον ζούμε σε μια περίοδο δραστικής υποβάθμισης οποιασδήποτε ελπίδας, πρέπει να δράσουμε με τη σειρά μας πολύ πιο ριζοσπαστικά και αποφασιστικά από ότι έχουμε συνηθίσει μέχρι σήμερα. Πρέπει να βάλουμε στη συζήτηση προτάσεις οι οποίες μπορεί σήμερα να φαίνονται πολύ ριζοσπαστικές αλλά είναι οι μοναδικές οι οποίες μπορούν να αλλάξουν μια κοινωνία που έχει μάθει εδώ και πολλά χρόνια να πορεύεται με χαμηλές προσδοκίες.

Ο οικοδεσπότης μας ο Γιώργος Παπανδρέου κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2009 όταν ρωτήθηκε για το πώς θα χρηματοδοτήσει το προεκλογικό του πρόγραμμα απάντησε ότι τα χρήματα υπάρχουν προσδιορίζοντας μάλιστα ορισμένες πηγές που μπορούν να βρεθούν. Η απάντηση αυτή οδήγησε σε τεράστιες αντιδράσεις που συνεχίζονται ακόμα και σήμερα. Η ένταση αυτής της αντίδρασης προήλθε από όσους στήριζαν αυτές τις πολιτικές “λιτότητας”, όσους δημιούργησαν αυτή τη κοινωνία των χαμηλών προσδοκιών. Η ιδέα πίσω από αυτές τις αντιδράσεις είναι ότι δεν θα πρέπει να στοχεύουμε για περισσότερα, δεν θα πρέπει να διεκδικούμε περισσότερα, δεν θα πρέπει να ζητάμε περισσότερα γιατί δεν υπάρχουν χρήματα για όλα αυτά.

Ακριβώς αυτή είναι η άποψη στην οποία θα πρέπει να σταθούμε απέναντι και να μην αρκεστούμε σε μια κοινωνία χαμηλών προσδοκιών. Για να τα καταφέρουμε όμως θα πρέπει να δράσουμε αποφασιστικά ,να βάλουμε μπροστά και να παλέψουμε για ριζοσπαστικές ιδέες και προτάσεις μέχρι να οδηγηθούμε από μια κοινωνία χαμηλών προσδοκιών σε μια κοινωνία ελπίδας με ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο.

Speech at «22nd Symi symposium»

We have been talking the last few days about “social contract” and believe this discussion to be very relevant when talking about young people. What “social contract” used to be for some time was the idea of “the American dream”. If you work hard and follow the rules you will live a good life. You will be able to provide for your family, you will “progress” in life. The same idea in Greece meant that if you study hard, pass the exams and go to enter the university and become a doctor or a lawyer you will live a good life. That widespread perception is still evident today. During the week that the exams to enter the Greek universities take place, that is the number one topic in every Greek media news. Every politician, every journalist during that week speak about hope and the future of young generation in correlation with the exams that take place.

The problem is that this “social contract” broke. If you follow the rules, if you do what used to be the path moving forward unfortunately you will not end up doing well in your life but you might end up living a stressful life full of fear. Fear of losing your job, of being social pariah, of not making ends meet. This is the outcome of a big switch on politics in which the idea of a society of low expectation was formed. Young people in many cases believe that it’s not worth it to work hard following the rules as at the end you will end up with huge amounts of debt to pass on to their children while chasing a dream that will never happen.

The traditional media has been promoting that the outcome is personal failure not the outcome of specific policies that led to a massive collective failure. This happens by promoting cases that “made it”. In Greece for example we have the story of Giannis Antetokounmpo an NBA star, MVP of the previous season describing him as the success story of being an immigrant in Greece. Promoting the idea if you work hard there is still a path and you might as well become the number one basketball player in the world, which is far away from being the truth. In the same aspect, the last days I saw some pictures of Jeff Bezos showing him alone at his desk at his first steps when creating Amazon and the label wrote that this is how you start and if you work hard you can become the next Jeff Bezos which again is far from being the reality that we live in.

The reality is that the last years we are dealing with massive levels of inequality and a broken path to success. If you are young going at school and asking yourself what should you do to live a good life then there is no good answer to your question. This is the outcome of a political choice often described as “austerity”. The term has been used to describe a sound economic thinking away from corruption and mindless spending, and who can argue against that? Who can argue against not throwing money out of the window who can argue against the need to tackle corruption? But what was hidden behind the term “austerity” were all these policies that led to this massive level of inequality that we are witnessing today. And that leaves the young generation without a path to success, without hope and full of fear for the future. Fear for not being able to provide for the families, even fear of not being able to pay for their housing.

The pandemic acted as an accelerator to already existing trends. Pandemic also made ideas that were considered too radical to become a reality extremely fast. We often discussed during the conference about EU decisions to deal with the outcomes of the pandemic and tend to focus and question about the allocation of funds but we don’t speak enough about how fast some of these radical idea such as the debt mutualization became a reality. If we were talking about debt mutualization withing EU a couple of months ago we would be called crazy or too radical. It happened though more or less without a glimpse.

Since we are living in an era of radical decline of hope we must act more radical and decisively than we used to. We must put on the table ideas that might seem too radical now but is the only way to change a society that has learned to live with low expectations.

George Papandreou, our host, when running for the 2009 elections and was asked how he would fund the policies he proposed he replied “the money is there”. This view has been since then severely fought against in Greece. The severity of the opposition against the phrase “the money is there” came from everyone who has been trying to lower our expectations. The idea that we should want, more we should aim for more, we shouldn’t ask for more because we can’t afford more.

This thinking and is what we must stand against, not settling for a society of low expectations. But to do this we must act decisively putting forward and fighting for radical ideas and proposals until we change from a society of low expectations to a society of hope with a new “social contract”.

Μπορείτε να δείτε τις υπόλοιπες παρεμβάσεις μου εδώ

Τελευταία άρθρα

Κράτος δικαίου και μείωση ανισοτήτων πάνε μαζί

Συνέντευξη μου στο Νίκο Λιονάκη για την εφημερίδα “ΑΥΓΗ” -Η υπόθεση με τη διαρροή στοιχείων των αποδήμων προς όφελος της […]


Το Πανεπιστήμιο ως πυλώνας κοινωνικής κινητικότητας

Συνέντευξη μου στον Αντώνη Ι. Αντωνόπουλο για την εφημερίδα “Παρασκήνιο” -Γιατί η Κυβέρνηση κλιμάκωσε τόσο έντονα την  κριτική της απέναντι […]


Φορομπηχτική αδικία η φορολογική δικαιοσύνη;

(Άρθρο μου στην κυριακάτικη Kontra news) Τα τελευταία χρόνια της κυβέρνησης Μητσοτάκη 2019-2023 θα περάσουν στην ιστορία ως η πρώτη […]


Η σημερινή διάλυση δεν είναι μονόδρομος

Συνέντευξη μου στον Αντώνη Ι. Αντωνόπουλο για την εφημερίδα Political -Η κυβέρνηση μετά τις εκλογές παρά τα σαρωτικά ποσοστά που […]


Συζήτηση στο Εκρηκτικό Δελτίο

🟢 Είναι πολύ σημαντικό που υπάρχουν νέοι άνθρωποι που ασχολούνται με τα κοινά και θέλουν να εκπροσωπήσουν την ελπίδα και […]


Συνάντηση με τον Εμπορικό Σύλλογο Αθήνας

Την Τρίτη 9 Μαΐου είχα τη χαρά μαζί με συνυποψήφιους μου να κάνουμε μια συνάντηση εργασίας με τον Εμπορικό Σύλλογο […]


9+1 απαντήσεις στο SLpress.gr

Περιμένω μια καταδίκη δυνάμεων και προσώπων που σκέπτονται με πρώτο κριτήριο το ίδιον όφελος. Και βέβαια την ενίσχυση όσων θέλουμε […]


Εκλογές διεξόδου

Άρθρο μου στο news247 Σε λίγες ημέρες καλούμαστε να προσέλθουμε στις κάλπες των εθνικών εκλογών. Με πρώτο ερώτημα πόσοι θα ψηφίσουμε; […]